Übersetzungen

De Versamler · De Prediger Salomo (1985)

Us em hebrèèischen uf züritüütsch übersetzt. De Versamler verzelt i siim büechli graaduse, was mer erläbt und dezue cha tänke. Er säit, wie s isch, ooni das er es blatt vor s muul nint. Me merkt, das er nu na bi wenigem sicher isch. Das men äigetli uf niemert cha zele, nöd emaal uf de Gott. Er zwiiflet bis zinerschtine, aber er git nöd uuf. Er redt vo de groosse, vo den aarme, vo de riiche, vo de junge, von den alte und imer wider vom umgang mit de macht. Und er isch bi all dèm en frome mäntsch. De Versamler schriibt nöd, er redt. Und daas mèrkt men au na i der übersetzig. De läbig schtiil, wo de räiz vo dèm büechli uusmacht, isch übernaa. Dehinder verschwindt, das nöd ales ganz loogisch anenandggräit isch. Me gschpüürt, wänn de verfasser verruckt isch oder sich fröit über öppis oder isch uufregt über s urächt. Am änd fangt s äim sälber aa chriblen under de fingernegel, und me vergisst, das de Versamler vor mee als zwäituusig jaar ggläbt hät.

vèèrs 1,1 bis 11

 

S theema1

12 Schitterig isch ales, hät de Versamler gsäit,
ales isch schitterig.

3 Was holt äine scho use uf de wält2
mit all siim chrampfen und schinde?

 

Ales isch sinnloos

4 D gänerazioone chömed und gönd;
d èèrde bliibt, eewig und fescht.
5 D sune gaat uuf, d sune gaat under;
si hetzt zrugg in oschte und schtiigt wider uuf.
6 Als biise, als föön blaast de wind,
und blaast und blaast und blaast.3
7 All bäch flüüssed i s meer,
aber s meer wììrt nie völlner.
Deet, wo d bäch anegönd,
deetane gönd s imer und eewig.
8 S git sovil wörter,
kän mäntsch chan all säge.4
D auge händ vom luege nie ggnueg;
d oore wèèrded vom lose nöd voll.
9 Was es (scho mal) ggèè hät, git s wider emal;
was me (scho mal) taa hät, tuet mer wider emal:
nöis git s nüüt uf de wält.
10 Oder git s öppis, wo d chöntsch säge:
«Daa lueg! daas hät s na nie ggèè!»
Scho lang git s es, eewigs vor öis.
11 Me cha sich nu nümen erineren a die,
wo vor öis ggläbt händ;
aber au die, wo nach öis läbed –
die wo na schpööter chömed,
wüssed au vo dène nüüt me.

_____________________________

1 gschtriche: 1,1 Was de versamler gsäit hät,
em Daaviid siin soon,
em könig z Jèrusalèm.

2 ggnaui übersetzig: under de sune; mängmaal au mit 'uf der
èèrde' übersetzt

3 ggnauer: Er gaat gäge süüde, und chräist gäge norde
chräist chräist gaat de wind, und im chräise chund er zrugg.

4 ggnauer: All wörter mached müed, en mäntsch cha s nöd säge.

88 Seiten
am Anfang lesen
ISBN 3-906561-08-9 Jordan-Verlag

De guet pricht wien en de Mattèèus gschribe hät (1986)

S Mattèèus-Evangeelium uf züritüütsch. Aber nöd blos daas. Ussert em tägscht uf de rächte siite laufft uf de lingge siite en komentaar mit, wo schwirikäite vo der übersetzig erchlèèrt. S isch nöd s eltischt aber s lieblingsevangeelium vo de chile. De verfasser häd öppe füfzg jaar nach em tood vom Jeesus gschribe. Er chüürzt de pricht vom Markus und kombiniert en mit andere quäle, won au de Lukas ghaa hät, und riicheret en mit äignem guet aa. Er schtelt di berüempte reede zäme: am bèèrg, d underwiisig, mit de gliichnis, über d ggmäind, gäg di schiihäiligen und über d ändziit. «Fach einer an ze lesen am ersten das euangelium Mathei», hät de Zwingli ggraate. Und uf de kanzle vom Groossmünschter fangt er s sälber aa uusleggen am 1. januaar 1529.

vèèrs 14,1 bis 14,12

De Jeesus und de Hèroodes Antipas


14,1 Zu säbere ziit ghöört de füürscht Hèroodes vom Jeesus rede 2 und säit zu sine hooflüüt:1 «Das isch de Johanes de töiffer; dèè isch wider läbig woorde vo de toote; drum würked wunder-chreft in em.»

De tood vom Johanes em töiffer

3 De Hèroodes nämli hät de Johanes la verhafte und i s gfängnis rüere wäge de Hèrodias, de frau vo siim brüeder Filippus; 4 de Johanes häd em ja voorghebet ghaa: «Du läbsch in ere verbottnen ee!» 5 Und er hett en umpraacht, füürcht (aber) s volk, wo mäint, er seg en profeet. 6 Nu, am gebùùrtstaag vom Hèroodes tanzet d tochter vo de Hèrodias vor de fäschtgsellschaft 3 und gfalt em Hèroodes. 7 Drum schwöört er re, er gèb eren (ales), wo si well. 8 Si säit, was eren iri mueter iigflüschteret hät: «Gimer de chopf vom töiffer Johanes uf ere platte!»
9 Em könig cha s das gaar nöd,4 (aber) wil er s gschwoore hät und wäge de gescht, gid er de befeel, 10 und laat de Johanes im gfängnis chöpfe. 11 Und me bringt siin chopf uf ere platte und gid en em mäitli, und sii bringt en irer mueter. 12 Und (em Johanes) sini jünger chömed cho d liich hole und begrabe und gönd s gon em Jeesus verzele.

_____________________________

1 w.: chnächt, diener
2 w. «Töörffsch si nöd haa!»
3 w.: i de mitti
4 w.: isch truurig woorde
144 Seiten
einen Ausschnitt lesen
ohne ISBN

· s Liederlied (Das Hohelied)
hebrèèisch und züritüütsch (2005)

Das «Hohelied» ist ein erstaunliches Buch, das man nicht in der Bibel vermuten würde. Kein Wunder, daß es seit seiner Entstehung scheel angesehen wird, ja sogar in sein Gegenteil umgedeutet. Auf den linken Seiten läuft der hebräische Text, entnommen aus der Biblia Hebraica Stuttgartensia, auf den rechten Seiten die zürichdeutsche Übersetzung. Überlieferungsvarianten sind in Auswahl als Fußnoten angegeben. Ein Kommentarteil führt allgemein in Überlieferung und Probleme ein; hier wird auch auf einige schwierige Stellen hingewiesen. Für diejenigen, die einmal Hebräisch gelernt haben, sind am Schluß zwei Wörterbücher eingebaut: Hebräisch-Zürichdeutsch für den Haupttext und Griechisch-Zürichdeutsch für die Anmerkungen aus der Septuaginta. Wer seine altsprachlichen Kenntnisse halb oder ganz vergessen hat – knifflige Verbformen sind eigens aufgeführt.

vèèrs 1,5 bis 1,8

5 Schwaarz bin i und hüpsch, ììr [bläiche] schtadtmäitli,
wie d zält vo de Qeedaar, wie d zältteckene vo de Schalmaa.
6 Lueged nöd uf mi [abe], wil i tunkel bi, wil mi d sune verbränt hät.
Miner mueter iri söön pfured mi aa, gämer de räbbèèrg zum hüete.
Miin [äigne] räbbèèrg han i nöd ghüetet.
7 Säg mer, duu, won i so gèèrn ha,
wo d [diini schaaff] laasch wäide, wo d s laasch laageren am mittaag.
Ich wett ja nöd müesen umesueche bi diine kumpel.
8 Wänn d daas nöd wäisch, schöönfrau,1mach di uf d bäi, lauff de schaaff naa2
und wäid dini gitzi deet, wo d hììrte sind.3

_____________________________

1 w.: ‹schöönschti vo de fraue›
2 w.: ‹uf d schpuur vom chliivee›
3 w.: ‹bi de laagerplätz vo de hììrte›
151 Seiten
den Anfang lesen
ISBN 3-908105-49-8

βατραχομυομαχία
de frösch-müüs-chrieg · griechisch und züritüütsch (2007)

Eines der ersten griechischen Bücher, das im Westen gedruckt wurde, war der Frosch-Mäuse-Krieg – noch vor der griechischen Bibel! Da es in Hexametern geschrieben ist, wurde es dem «Papa Homer» unterschoben und ist oft im Anhang zu Ilias und Odyssee überliefert. Wieder und wieder wurde es kopiert und erweitert, so daß heute über hundert Handschriften existieren, die es mit ihrer auseinandergehenden Überlieferung erschweren, eine kritische Ausgabe herzustellen.

Die vorliegende Ausgabe enthält auf den linken Seiten den griechischen Text, wie ihn Helmut Ahlborn bereinigt hat. Uf de rächte siite schtaad e züritüütschi übersetzig, au i hexaameter.


De komentaar fasst sich ganz chùùrz; das hüpsch eepösli verdient s nööd, das me s mit zvil wüsseschaft belaschtet.


Wèr emaal griechisch ghaa hät, cha d übersetzig naakontroliere: im aahang schtaad e griechisch-züritüütsches glossaar.

vèèrs 1 bis 8


d iiläitig vom dichter


D muuse vom Helikoon rüeff i, na vor i de griffel i d hand nimm,
chömed mer z hülff, inschpiriered miis hèèrz für das ggwaltige priislied!
Ebe grad ha mer e taflen uf d chnüü ggläit zum uf eren iigrabe d gschicht
vom ändloose schtriit, won em Aares sis chriegerisch wèrch isch.
Drum dänn, so söled all schtèèrpliche d ooren uuftue für mini gschicht, wie
wackeri müüs gäge tröiloosi frösch marschiert sind, wien ires
voorbild, di èèrdenschtprossne gigante, die tapfere chrieger.
Soo ämel prichted s di schtèèrpliche mäntsche. Und daas isch der aafang:
98 Seiten
den Anfang lesen
ISBN 3-908105-48-X

Em Sinuhe sini gschicht · hierogliifisch und züritüütsch (2014)

Die Geschichte gilt als ältester Roman der Welt, geschrieben vor fast viertausend Jahren. Kann man diese kruden Zeichen überhaupt lesen? Verstehen? Übersetzen? Man kann! D gschicht vom Sinuhe schtaat uf de lingge siiten uf altègiptisch, uf de rächte siiten umgschriben i latiineschi buechschtabe. Wil daas aber müe-sam isch zum verschtaa, wììrt d gschicht nachane namaal verzelt uf nor-maals züritüütsch.

Sälbverschtäntli bruucht d erzelig en komentaar. Mer käned ja d wält vo dooz­maal nööd, weder d götter, na d umgangsforme, na d sitten am königs­hoof, und au nöd d fiinhäite vo de schpraach. De romaan gid en iiblick i d verhèltnis z Ègipte und bi de beduiine im hüttige Sinaï und Palèschtiina. Das wììrt is verzelt vom ene hööche be­amten am ègiptische hoof, wo deetane gflooen isch. Der Ausgabe ist als Hilfe zum Übersetzen ein Wörterbuch beigegeben, ebenso ein paar Hinweise zu Verb- und Substantivformen und zur Wortstellung.


Musterseiten als PDF anschauen

429 Seiten, 1 Farbfoto, 1 Karte
e muschtersiite aaluege
ISBN 978-3-908105-47-3

nach oben